تأثیر ذرات رسوبی در حمل عناصر سنگین در بازۀ میانی رودخانۀ دز

این پژوهش با هدف پایش و شناسایی وضعیت رسوب معلق و عناصر سنگین حمل‌شده در قسمتی از رودخانۀ دز پایین‏تر از سد دز تا محل اتصال شطیط و سهم جریانات ورودی از دو سرشاخۀ آن در استان خوزستان انجام گرفت. در مجموع، 38 نمونه در سه زمان شامل یک دورۀ کم‏آبی و دو رویداد سیلاب از ایستگاه‏های دوکوهه روی بالارود، دهنوباقر روی کهنک و دزفول و حرمله روی دز برداشت شد. پس از جدا‌کردن رسوب، تعدادی از نمونه‏ها به آزمایشگاه ارسال و عناصر سنگین با استفاده از دستگاه پلاسمای جفتی انتقالی اندازه‏گیری شد. نتایج بیان‌کنندۀ آن است که هیچ‌یک از عناصر از دیدگاه کشاورزی آلاینده نیست؛ ولی از دیدگاه حفاظت محیط زیست، نمونه‏های رسوب معلق آنالیز‌شده از نظر سه فلز سنگین کروم، کبالت و نیکل به‏ترتیب با دامنۀ مقادیر 88ـ 96، 20ـ 22 و 76ـ 91 قسمت در میلیون آلودگی داشتند. غلظت عناصر سنگین یادشده در ایستگاه پایاب حرمله بیش از سرشاخه‏ها بود که احتمالاً ناشی از ترسیب ذرات درشت‏تر رسوب بوده است. به‏عنوان نتیجۀ کلی می‏توان گفت که رسوب معلق بازه‏های بین ایستگاه دوکوهه تا حرمله و دهنوباقر تا حرمله از نظر سه فلز یادشده آلوده بوده‏اند.